Οι πρωτεΐνες που τρώτε (και οι πρωτεΐνες στο σώμα σας) είναι όλες φτιαγμένες από μικρές μονάδες που λέγονται αμινοξέα. Ακούτε συχνά τα αμινοξέα να περιγράφονται ως "δομικά στοιχεία" γιατί αυτές οι μικρές ξεχωριστές μονάδες συγκεντρώνονται με διάφορους τρόπους για να χτίσουν πρωτεΐνες.

Μου αρέσει να σκέφτομαι τα αμινοξέα με τον ίδιο τρόπο όπως τα γράμματα της αλφαβήτου. Χρησιμοποιούμε μόνο 24 γράμματα για να φτιάξουμε όλες τις λέξεις που γράφουμε και λέμε. Μερικές λέξεις είναι μικρές, άλλες είναι μεγάλες – αλλά δημιουργούμε εκατομμύρια λέξεις από μόνο 24 γράμματα. Και η τελευταία ακολουθία των γραμμάτων είναι αυτό που δίνει σε κάθε λέξη τον ήχο της και το νόημά της.

Με τον ίδιο τρόπο υπάρχουν 20 αμινοξέα που μπορούν να συνδυαστούν για να φτιάξουν πρωτεΐνες – αυτές που τρώτε και εκείνες που φτιάχνονται από το σώμα σας. Και όπως ακριβώς δεν χρησιμοποιούμε και τα 24 γράμματα για να φτιάξουμε κάθε λέξη, ούτε και οι περισσότερες πρωτεΐνες δεν περιέχουν και τα 20 αμινοξέα.

Αλλά – όπως ακριβώς τα γράμματα συνδυάζονται για να φτιαχτούν οι λέξεις – τα αμινοξέα μπορούν να συνδυαστούν με διαφορετικές ακολουθίες και σε διαφορετικά μήκη (από λίγα μόνο αμινοξέα έως πολλές χιλιάδες) για να φτιάξουν διαφορετικές πρωτεΐνες. Και η ακολουθία των αμινοξέων δίνει σε κάθε πρωτεΐνη το "νόημά" της – γιατί η τελική δομή της αλυσίδας αμινοξέων καθορίζει συγκεκριμένα τι είναι αυτή η πρωτεΐνη και τι κάνει.

ΟΙ ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΠΟΥ ΤΡΩΤΕ

Ίσως να μην το έχετε σκεφτεί ποτέ, αλλά οι πρωτεΐνες των τροφών δεν είναι όλες ίδιες. Η ακολουθία των αμινοξέων που δημιουργεί το ασπράδι του αβγού διαφέρει κατά πολύ από τον συνδυασμό των αμινοξέων που δημιουργούν την πρωτεΐνη σε ένα ποτήρι γάλα.

Όταν τρώτε τροφές που παρέχουν πρωτεΐνη, τότε, θα ήταν λογικό ότι οι διάφορες τροφές περιέχουν διαφορετικές πρωτεΐνες (και συνήθως πάνω από μία) – παρόλο που είναι όλες φτιαγμένες από αμινοξέα.

Για παράδειγμα, όταν καταναλώνετε γάλα ή γιαούρτι, τρώτε πρωτεΐνες που λέγονται καζεΐνη και ορός γάλακτος. Όταν καταναλώνετε κρέας ή ψάρι ή πουλερικά, τρώτε - μεταξύ άλλων – πρωτεΐνες που λέγονται κολλαγόνο και μυοσίνη (myosin). Τα όσπρια έχουν πρωτεΐνες που λέγονται λεγουμίνες (legumins) και τα αβγά περιέχουν έναν αριθμό διαφορετικών πρωτεϊνών συμπεριλαμβανομένης μίας που λέγεται αβιδίνη (avidin) και μίας άλλης που λέγεται ωολευκωματίνη (ovalbumin).

Κάθε μία από αυτές τις πρωτεΐνες είναι μοναδική επειδή η κάθε μία είναι φτιαγμένη από μία μοναδική ακολουθία αμινοξέων. Και μόλις οι πρωτεΐνες χωνευτούν και απορροφηθούν, τα αμινοξέα τους μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως δομικά στοιχεία για τις πρωτεΐνες μέσα στο σώμα σας.

ΟΙ ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΠΟΥ ΦΤΙΑΧΝΕΙ ΤΟ ΣΩΜΑ ΣΑΣ

Καθώς οι πρωτεΐνες ταξιδεύουν μέσω της πεπτικής οδού, στο τέλος διασπώνται πάλι στα ξεχωριστά τους αμινοξέα τα οποία απορροφώνται μέσα στην κυκλοφορία του αίματος. Το σώμα μπορεί μετά να χρησιμοποιήσει αυτά τα δομικά στοιχεία για να κατασκευάσει γύρω στις 50.000 διαφορετικές σωματικές πρωτεΐνες – η καθεμία από τις οποίες έχει συγκεκριμένη δομή (και λειτουργία) με βάση τη δομή των αμινοξέων της.

Εφόσον το σώμα σας έχει όλα τα απαραίτητα "υλικά" με τη μορφή των δομικών στοιχείων από αμινοξέα, μπορεί να κατασκευάσει αυτές τις σημαντικές σωματικές πρωτεΐνες – από τα ένζυμα που επιταχύνουν χημικές αντιδράσεις στο σώμα σας έως τις ορμόνες που λειτουργούν ως χημικοί αγγελιοφόροι. (Άλλες πρωτεΐνες υποστηρίζουν το ανοσοποιητικό σας σύστημα, ή μεταφέρουν θρεπτικά στοιχεία στο σώμα σας – και φυσικά, έχετε επίσης πρωτεΐνες που παρέχουν δομή στα οστά, στο δέρμα, στα μαλλιά, στα νύχια και στους μυς σας).

Μόλις τα αμινοξέα μπουν στην κυκλοφορία του αίματός σας, δεν υπάρχει τρόπος να πούμε εάν προήλθαν από ένα μπολ φακές ή μία μπριζόλα. Όλα καταλήγουν ως μία "πισίνα" αμινοξέων στους ιστούς και στα υγρά του σώματός σας – μία πισίνα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ανάλογα με τις ανάγκες. Ωστόσο, για να διασφαλίσετε μια σταθερή παροχή, είναι σημαντικό να καταναλώνετε επαρκή πρωτεΐνη κάθε μέρα.